Mục Tiêu và Mục Đích

Mục Đích và Mục tiêu (Goals and Objectives)

Trong đời sống hằng ngày hai chữ Mục tiêu và Mục đích thường được dùng lẫn lộn ngay cho những bài viết có tính cách chuyên môn. Vào quyển Từ Điển Tiếng Việt (Trung Tâm TĐ Ngôn Ngữ - 1992) ta sẽ thấy Mục tiêu được định nghĩa là “Đích cần đạt tới để thực hiện nhiệm vụ” và Mục đích được giải thích là “Cái vạch ra làm đích nhằm đạt cho được”. Có phân biệt đó, nhưng có ai quan tâm tới cái sự phân biệt (hơi mù mờ) này? Người Mỹ cũng thế thôi, dùng goals và objectives cứ lộn tùng phèn cả lên. Chuyện lẫn lộn này chả phiền hà ai cả ở ngoài đời, nhưng trong môi trường làm viêc hai cụm từ này lại rất cần phải được phân biệt và hiểu rõ, nhất là lúc phải viết Objective Setting and Performance Review. Bài viết này tổng hợp một số định nghĩa tìm được trên mạng, và lẽ dĩ nhiên là có cái nhìn hơi chủ quan dựa vào kinh nghiệm làm việc cá nhân. Ban đầu tôi đã dùng Mục tiêu để dịch chữ Goals, và Mục đích cho chữ Objectives dựa vào định nghĩa được nêu trên trong quyển Từ Điển Tiếng Việt (Trung Tâm TĐ Ngôn Ngữ - 1992), nhưng sau khi nhận phản hồi và có thì giờ tham khảo thêm trên mạng, tôi đổi ý và chấp nhận dùng Mục đích cho Goals và Mục tiêu cho Objectives.

Mục Đích (Goals) và Mục tiêu (Objectives) là gì?

Mục đích được định nghĩa như sau:

1. Cái chủ đích nhắm tới cho một nỗ lực (The purpose toward which an endeavor is directed).

2. Kết quả và thành tựu do những nỗ lực để hướng tới đó (The result or achievement toward which effort is directed or aimed).

3. Mục đích là một nguyên tắc tổng quát giúp cho việc quyết định (A goal is an overarching principle that guides decision making)

Mục tiêu trong khi đó là những bước hành động cụ thể, đo lường được và cần phải làm để đạt tới Mục đích. Sau đây là một ví dụ:

Mục đich: Mục đích của cuộc kháng chiến: Đánh thực dân Pháp, giành độc lập thống nhất.

Mục đích không nhắc đến một giới hạn hay một đơn vị để đo lường. Cuộc kháng chiến chống Pháp có thể kéo dài trong 10 năm, 20 năm... và Mục tiêu là những gì cần đạt được để đi tới Mục đích.

Nói một các tổng quát hơn thì Mục đích được định nghĩa là cái đích cuối cùng cần đạt được (dù có thể thay đổi), và Mục tiêu là con đường được chọn, cùng với những chặng phải đi qua để đạt tới Mục đích. Mục đích cần thời gian dài hạn (và có thể không có thời gian nhất định), trong khi Mục tiêu thường có giới hạn về thời gian.

Sự khác biệt giữa Mục đích và Mục tiêu có thể tóm lại như sau:

Định Nghĩa:

· Mục đích đề ra những gì ta muốn đạt tới

· Mục tiêu đề ra những bước, hành động cụ thể để đạt Mục tiêu

Giới hạn thời gian:

· Mục đích thường là dài hạn, và có thể không có giới hạn thời gian

· Mục tiêu thường ngắn hạn, và có giới hạn về thời gian

Tác động:

· Mục đích có tác động lớn và lâu dài trên đời sống, sự phát triễn của một cá nhân hay công ty

· Mục tiêu có tác động hướng tới Mục tiêu

Đo lường:

· Mục đích thường không được đo lường, hoặc khó đo lường được vì Mục đich thường mang tính trừu tượng.

· Mục tiêu phải đo lường được qua một đơn vị nào đó

Những so sánh trên chỉ có tính tương đối. Lắm khi Mục đích cũng có thể có giới hạn về thời gian, đo lường. Để tóm gọn những điều trên, chữ SMART hay được dùng để mô tả Mục tiêu:

Specific: Rõ rệt chứ không mù mờ

Measurable: Đo lường được

Achievable: Có thể đạt được

Relevant: Có liên quan đến Mục tiêu

Time-bound: Có giới hạn về thời gian

Hy vọng là bài viết ngắn này có ích cho một số bạn.

(Bảm sơ khởi - March 5th, 2015)
(Sửa lần 1 - March 7th, 2015)

Sáu que Tre

Xem thêm các bài viết bởi Sáu que Tre →